Zeegrasherstel Waddenzee

De Waddenzee is op internationale schaal een bijzonder natuurgebied. Het is zelfs het grootste getijdensysteem ter wereld, waar natuurlijke processen ongestoord kunnen plaatsvinden. Het is een bijzondere trekroute voor vogels en vissen en een kraamkamer voor biodiversiteit. Maar helaas is de Waddenzee ook niet meer zo rijk aan leven als het ooit was. Om de biodiversiteit te verbeteren is het herstellen van biobouwers zoals zeegras belangrijk voor het wad. En daar wordt aan gewerkt!

Deel dit project

Waarom het zeegras verdween

Tot 1932 kwam meer dan 15.000 hectare zeegras voor in het overgangsgebied tussen Waddenzee en de Zuiderzee. Groot zeegras, in de volksmond ook wier genoemd, was in de 19de eeuw zelfs een veelgebruikte vulling voor kussens, matrassen en zelfs dijken. Maar na de aanleg van de afsluitdijk stierf het binnen enkele maanden af om niet meer terug te keren. De vertroebeling van het water en een wierziekte waren de hoofdoorzaken. En ondanks dat er in de Waddenzee ten oosten van Nederland nog wel zeegras voorkomt herstelt het niet op natuurlijke wijze. De stroming en de constante zuidwestenwind zorgen ervoor dat de zaden Nederland niet kunnen bereiken.

De eerste herstelpogingen

Ondanks dat er sinds de jaren ’90 wel herstelpogingen zijn gedaan was geen enkele echt succesvol. Door The Fieldwork Company werden in 2011 de eerste pogingen gedaan om groot zeegras te herstellen met een in Amerika succesvolle techniek, de zogenaamde Buoy-deployed-Seeding (BuDs) methode. Drijvende uienzakken met donorzeegras moesten zorgen voor zeegraszaadverspreiding bij Schiermonnikoog en het Uithuizerwad. De methode bleek wel resultaat te geven maar de verspreiding van zaad was te groot en de plantdichtheden bleven daardoor laag. Met sneeuwschoenen gingen we de jaren erop het wad op om de uienzakken aan frames vast te maken met de gedachte dat een hogere concentratie gevallen zaad ook meer planten zou opleveren. Dit bleek uiteindelijk ook zo, maar het was nog niet goed genoeg. Daarnaast kwamen er alleen maar meer vragen op dan dat er beantwoord werden om te komen tot succesvol zeegrasherstel. Maar de eerste lessen waren waardevol.

Flinke stappen

De eerste op zaad gebaseerde experimenten om droogvallend zeegras te herstellen vonden in 2015 plaats op kleine schaal bij Griend. Met een injectiespuit spoten we een jaar later zeegraszaden in het wad, met succesvol resultaat. Intussen werd de behandeling gevonden om ziekte in de kiem tegen te gaan. En een oplossing om het in het najaar verzamelde zeegraszaad over de winter op te slaan vonden we eind 2016. De injectiepuitmethode werd de kitspuitmethode en ondertussen werd het zeegrasveld bij Griend steeds groter. Het leren door te doen bleek te werken!

Sleutelen aan zeegrasherstel

Omdat alle zaai experimenten afhankelijk waren van de beschikbaar van donorzaad uit Duitsland of Denemarken werd gezocht naar een oplossing om zaad te verzamelen zonder mogelijke nadelen voor de donorpopulatie. En er waren nog steeds veel vragen over de succesfactoren voor zeegrasherstel maar ook hoe de bottlenecks konden worden weggenomen. Vanaf 2018 werkten Natuurmonumenten, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de Radboud Universiteit daaraan samen in het meerjarige “Sleutelen aan zeegrasherstel”. Tijdens het project wat tot eind 2021 liep is de zaai- en verwerkingsmethode verder geoptimaliseerd, de eerste zeegraskwekerij opgezet, en hebben kwekerij experimenten plaatsgevonden. Maar het belangrijkste is natuurlijk: Er staat anno 2022 een aangeplant zeegrasveld van 600 hectare bij Griend!

Het project Sleutelen aan Zeegras heeft meerdere wetenschappelijke publicaties opgeleverd. Deze zijn te vinden op de publicatie site van de RUG.

Wil je meer lezen over ondergedoken zeegrasherstel? Kijk dan bij het projectpagina zeegrasherstel Grevelingen. Meer informatie over droogvallend zeegrasherstel in de Waddenzee kan je vinden op zeegrasherstelwaddenzee.com of op ons nieuws.